در عالم پزشکی میان پزشک و بیمار رابطه‌ای حقوقی برقرار است که بر این اساس پزشک مکلف شده است در قبال معالجه بیمار از تمام استعداد و قابلیت‌های خویش بهره بگیرد و با توجه به نظام و مقررات دولتی این وظیفه را انجام دهد.
یکی از موارد مورد بحث در «حقوق پزشکی»، تخلفات و جرایم پزشکی است. در این بخش از مجله دلتا به بررسی تقصیر پزشک می‌پردازیم.
قانون مجازات اسلامی جدید، مبنای «تقصیر» را در مسئولیت پزشکان پذیرفته است.
تقصیر پزشک شامل چه مواردی می‌شود؟
- ناسازگاری اعمال پزشک با قواعدی که یک پزشک ملزم به بکارگیری آن است.
- تقصیری که هر فردی اعم از پزشک و یا غیر پزشک ممکن است مرتکب آن شود.
- مورد آخر شامل عدم رعایت حداقل ضروریات یک پزشک حرفه‌ای است.
همانطور که همه می‌دانیم پزشکان قشر ممتاز و متعهدی هستند که برای نجات جان انسان‌ها تلاش می‌کنند. توضیح اینکه پزشک بر اساس قراردادی که با بیمار منعقد می‌کند متعهد می‌شود که تمام مهارت و تلاش خود را برای معالجه بیمار بکار گیرد. ولی پزشک تعهدی در زمینه معالجه قطعی و مسئولیتی در این زمینه ندارد، مگر این که تقصیر پزشک به اثبات برسد.
مرجع تشخیص بررسی تقصیر پزشک، سازمان نظام پزشکی است که به دلیل تخصصی بودن موضوع، از نظرات پزشکان متخصص استفاده می‌شود.
اخذ برائت
ماده ۴۹۵ قانون مجازات اسلامی مقرر می‌دارد:
«هرگاه پزشک در معالجاتی که انجام می‌دهد موجب تلف یا صدمه بدنی گردد ضامن دیه است، مگر آنکه عمل او مطابق مقررات پزشکی و موازین فنی باشد، یا این که قبل از معالجه برائت گرفته باشد و مرتکب تقصیر هم نشود و چنانچه اخذ برائت از مریض به دلیل نابالغ یا مجنون بودن او معتبر نباشد و یا تحصیل برائت از او به دلیل بیهوشی و مانند آن ممکن نگردد برائت از ولی مریض تحصیل می‌شود».
به زبان ساده پزشک یا کادر درمانی او قبل از شروع درمان، باید خطرات احتمالی را به بیمار یا ولی او تذکر دهند و کتبا برائت‌نامه اخذ کنند که در این صورت اگر بیمار طی درمان به عوارضی دچار شود، پزشک مقصر نیست.
اما باید توجه داشت که امضا کردن فرم برائت‌نامه یا رضایت‌نامه از سوی بیمار به این معنی نیست که بیمار نمی‌تواند از پزشک خود شکایت کند.
مراجع پیگیری شکایت از پزشک و بررسی تقصیر پزشک
دادسرای ویژه امور پزشکی
شما می‌توانید خسارت وارده و یا دیه را از دادسرای ویژه امور پزشکی درخواست کرده تا در صورتی که پزشک دچار کم‌کاری و نقصان شده باشد مجازات او را هم از دادگاه بخواهند.
شورای حل اختلاف
اگر پرونده شما جزو آن دسته است که احتمالا دیه کمتر از ۵ میلیون خواهد داشت، بهتر است از راه شورای حل اختلاف اقدام کنید.
دادسرای انتظامی
اگر صرفا می‌خواهید پروانه طبابت پزشک را باطل کنید یا توبیخ کتبی برای او فرستاتده شود، از طریق دادسرای انتظامی اقدام کنید.
پیشنهاد مطالعه : برای آشنایی بیشتر با نکات حقوقی آیا شوهر می‌تواند مانع تحصیل همسر خود شود؟ را مطالعه کنید.
