مصادره به معنای جریمه کردن و به زور مال کسی را گرفتن است. در قانون مجازات اسلامی برای این عمل مجازات در نظر گرفته شده است.
به گزارش مجله دلتا در ماده ۲۱۴ قانون مجازات اسلامی اشاره شده است که در صورت موجود بودن مال، مجرم موظف است آن را به صاحبش برگرداند و در صورت عدم وجود مال، مبلغی معادل آن مال را پرداخت کند. همچنین موظف هست جریمه و خسارت ناشی از مصادره آن مال را نیز بپردازد.
در بعضی از موارد مصادره اموال توسط مجرم باعث به دست آمدن اموالی دیگر برای او می‌شود در این موارد دادگاه با در نظر گرفتن جرم اصلی مصادره مال به اموال بدست آمده دیگر هم رسیدگی می‌کند. در این موارد مجازات تعزیری انجام می‌شود که مجازات تعزیری به معنای در نظر گرفتن قانون ، نظر قاضی و دادگاه است که طبق قانون، این مجازات برای اشخاص حقیقی و حقوقی قابل اجرااست
مصادره عام و خاص
مصادره اموال ممکن است که تمام یا قسمتی از اموال موجود در زمان ارتکاب جرم را دربرگیرد و به دو صورت عام و خاص انجام می‌شود.
در نوع خاص اموالی مصادره می‌شود که خاص هستند، مانند مالی که بر اثر قاچاق مواد مخدر به دست آمده است. اما در نوع عام تمام اموال مجرم مصادره می‌شود.
مصادره و توقیف و ضبط چه تفاوتی دارند؟
۱. توقیف؛ به عملی گفته می‌شود که اموال فردی به صورت موقت بازداشت شود. به عنوان مثال اگر شخصی بدهکار باشد و برای تسویه کردن بدهی خود هیچ اقدامی نکرده باشد با پیگیری و شکایت طلبکاران دادگاه حکم توقیف اموال شخص بدهکار را می دهد تا شخص بدهکار برای تسویه بدهی خود اقدام کند. با توقیف اموال، مالکیت اموال از بین نخواهد رفت.
۲. ضبط؛ در پرونده‌های کیفری پیش می آید که دارای دو نوع موقت و دائم است و در مواقعی صورت می‌گیرد که به عنوان مثال فرد َژمتهم در جلسه دادگاه حاضر نشود و دادگاه حکم به ضبط وثیقه مقرر شده می‌کند.
۳. مصادره؛ به عنوان مجازات انجام و ملکیت اموال برای همیشه از دست مجرم خارج می‌شود و مرجع رسیدگی به مصادره دادگاه‌های انقلاب و یا دادگاه کیفری است و در صورت تجدید نظر در دیوان عالی کشور بررسی خواهد شد.
در حالت کلی می‌توان گفت هر مالی که از راه غیرقانونی و یا غیر شرعی بدست آید مصادره خواهد شد.
شرایط مصادره اموال
طبق قانون اموال به دست آمده از مجرم طبق حکم دادگاه تعیین تکلیف می‌شوند تا به نفع دولت ضبط شوند یا درصورتی که آن اشیا در دادرسی لازم نباشند یا جزو اموال بلامعارض (اموالی که شخص دیگری نسبت به آن حقی برای خود قائل نباشد) باشند، به مالک آن برگردانده شوند یا از بین بروند. (به‌عنوان مثال مواد مخدر، مشروبات الکلی و… معدوم می‌شوند.)
براساس قانون «مالی که نگهداری آن مستلزم هزینه‌ی نامتناسب برای دولت یا موجب خرابی یا کاهش زیاد قیمت آن می‌شود و همچنین اموال ضایع‌شدنی که به سرعت فاسد می‌شوند، حسب‌مورد به دستور دادستان یا دادگاه به قیمت روز فروخته می‌شود و وجه حاصل تا تعیین تکلیف نهایی در صندوق دادگستری به عنوان امانت نگهداری می‌شود..»
بنابراین پس از حکم دادگاه مبنی بر مصادره، اموال محکوم، به مالکیت نهاد مربوطه و ذی‌نفع در هر مورد درمی‌آید و اسناد و مدارک سابق باطل شده و سند مالکیت جدیدی به نام آن نهاد صادر می‌شود. مصادره به موجب حکم دادگاه یا فقط نسبت به بخشی از اموال حاصل از جرم یا درمورد تمام اموال فرد صورت می گیرد.
