۵ اشتباه رایج در قرارداد اجاره که باعث ضرر شما می‌شود

یکی از موضوعات مهمی که در هنگام رهن و اجاره املاک وجود دارد، تنظیم قرارداد به شکل صحیح و استاندارد است.

برای انجام معامله و توافق صورت گرفته، طرفین باید قراردادی با عنوان اجاره‌نامه برای ثبت و تایید، امضاء نمایند تا در صورت بروز هرگونه مشکل بتوانند پیگیری‌های آتی را در چارچوب مشخص و قانون انجام دهند. در این مطلب از مجله دلتا قصد داریم به موضوع اشتباهات رایج در قرارداد اجاره بپردازیم.

اشتباهات رایج در قرارداد اجاره

• مطالعه نکردن متن اجاره‌نامه

به دلیل این‌که بسیاری از متون قراداد دارای بندهای مختلف است، طرفین در هنگام امضای اجاره‌نامه، بدون مطالعه بندهای قرارداد سعی می‌کنند تا قرارداد را نهایی کنند. این موضوع به عنوان یکی از مهم‌ترین اشتباهات در هنگام عقد قرارداد است. هر یک از بندهای قرارداد دارای ارزش حقوقی است که می‌تواند در آینده مورد استفاده قرار بگیرد. عدم مطالعه اجاره‌نامه می‌تواند تبعات زیادی را به دنبال داشته باشد، لذا بهتر است قبل از امضای قرارداد متن را بند به بند مطالعه کنید.

• عدم دریافت خدمات بیمه از صاحبخانه

می‌دانید که در بحث رهن و اجاره، ممکن است حوادث طبیعی و غیر طبیعی زیادی رخ دهد. لذا اگر خدمات بیمه‌ای را از صاحبخانه دریافت نکنید، مالک هیچ‌گونه مسئولیتی در قبال حوادث رخ داده شده ندارد.

استفاده از خدمات بیمه مستاجران یک راه آسان و سریع برای تامین هزینه‌های رخ داده شده است. پس بهتر است در هنگام عقد قرارداد به این موضوع توجه داشته باشید.

• عدم شناخت حقوق مستاجر

مالکان می‌توانند محدودیت‌های مختلفی را برای مستاجران تعیین نمایند که این موضوع آزار دهنده است. عدم شناخت حقوق مستاجر باعث می‌شود تا در هنگام رهن و اجاره ملک نتوانید به درستی از حق و حقوق خود دفاع کنید، لذا بهتر است قبل از هر کاری در مورد شناخت حقوق مستاجر اطلاعات بیشتری کسب کنید.

• تهیه لیست کمبودهای آپارتمان

زمانی‌که قصد دارید تا یک ملک را رهن و اجاره کنید، بهتر است قبل از هر کاری در مورد لیست کمبودهای آن اطلاعات بیشتری کسب کنید. زمانی‌که ملک را به درستی بررسی کنید، می‌توانید نقایص آن را شناسایی کرده که این امر در آینده برای‌ شما سودمند است. چرا که متحمل خسارت مالی نخواهید شد. بررسی ملک باعث می‌شود تا زمانی‌که ملک را به شکل سالم و کامل تحویل گرفتید، در صورت تخلیه بتوانید تمام لوازم و وسایل را به شکل کامل تحویل دهید.

• بررسی نکردن اطلاعات ملک و مالک

مستاجر در زمان رهن و اجاره یک ملک مسکونی باید در مورد ملک و مالک اطلاعات خود را تکمیل نمایند. این کار باعث می‌شود تا در هنگام انتقال به مکان جدید دغدغه‌ای از بابت اطلاعات ملک و مالک نداشته باشد.

پیشنهاد مطالعه: برای آشنایی با نکات حقوقی مطلب چگونه در ۷۲ ساعت حکم تخلیه بگیریم! را مطالعه کنید.

بدون درنظر گرفتن این نکات،‌ هرگز خانه‌ای را اجاره نکنید

در سال‌های اخیر با افزایش سرسام‌آور قیمت مسکن، تعداد اجاره‌نشین‌ها خصوصا در شهرهای بزرگ افزایش یافته است. گرچه اجاره‌نشینی هم امتیازاتی دارد اما چنا‌چه در زمان اجاره ملک به برخی نکات توجه نکنیم این مساله ممکن است مشکلاتی به‌وجود آورد.

بی‌توجهی طرفین قرارداد اجاره به موضوعات حقوقی باعث می‌شود تا اشکالات زیادی در تنظیم این قرارداد‌ها حادث شود. در این نوشتار از مجله دلتا قصد داریم به موضوع نکات مهم پیش از اجاره بپردازیم.

باتوجه به افزایش قیمت مسکن تعداد مستاجران افزایش یافته است. با اینکه در فرهنگ ما، اجاره‌نشینی معادل خوش‌نشینی تلقی می‌شود اما این برداشت در سال‌های اخیر تا حدودی تغییر کرده و مستاجران گاها با صاحبخانه‌های خود دچار مشکلات اساسی می‌شوند.

برای به حداقل رساندن اختلافات با صاحبخانه پیشنهاد می‌کنیم نکات زیر را حتما در زمان اجاره ملک در نظر بگیرید.

ادعای خسارت

قبل از امضای قرارداد از ساختمان بازدید کنید و تمامی مشکلات و خرابی‌های احتمالی ساختمان را در زیر اجاره‌نامه یادداشت کنید.

با رعایت این مساله در زمان پایان قرارداد و تحویل خانه صاحبخانه نمی‌تواند برای آن خرابی‌ها ادعای خسارت نماید.

هم‌چنین بهتر است کلیه مشکلات ساختمان را قبل از عقد قرارداد و اسباب‌کشی، توسط خود صاحبخانه برطرف کنید تا بعدا مجبور به پرداخت هزینه‌های آن نشوید.

 هزینه تعمیر و نگهداری

کارشناسان معتقدند بهترین خانه‌ها برای اجاره ساختمان‌هایی با عمر ۳ تا ۱۰ سال هستند زیرا هزینه‌های تعمیر و نگهداری آن‌ها بسیار کمتر از ساختمان‌های نوساز یا قدیمی است.

 کد رهگیری

دریافت کد رهگیری پس از امضای قرارداد را فراموش نکنید. دریافت این کد هیچ هزینه‌ای برای شما نخواهد داشت اما در صورت بروز هرگونه اختلاف با صاحبخانه می‌توانید در محاکم قضایی از مزایای آن استفاده کنید. قبل از امضای قرارداد فراموش نکنید اصل سند یا قولنامه ملک را با کارت شناسایی صاحبخانه مطابقت دهید.

 محل پارکینگ

محل پارکینگ منزل خود را در حضور مالک مشخص کنید و حتی‌المقدور در قرارداد نیز ذکر کنید تا بعدا در صورت ایجاد مشکل با دیگر همسایگان بتوانید به آن استناد کنید.

 کاهش هزینه‌های ماهانه

برای کاهش هزینه‌های ماهانه، بهتر است خانه‌ای را انتخاب کنید تا دارای نورگیر مناسب و کنتورهای مجزای آب، برق و گاز باشد.

پرهیز از اماکن عمومی

برای در امان بودن از شلوغی و مشکلات مربوط به نبودن جای پارک در اطراف منزل، خانه‌ای را انتخاب کنید که در مجاورت بزرگراه، مدرسه، پمپ بنزین، مراکز توزیع برق و تلفن یا بیمارستان نباشد.

 رسمی کردن قراردادها

قرارداد اجاره خود را حتما در بنگاه یا دفاتر اسناد رسمی ثبت کنید و نگران هزینه‌ای که بابت آن می‌پردازید نباشید. با این هزینه اندک در آینده می‌توانید جلوی بسیاری از مشکلات (خصوصا در زمان تخلیه ملک) را بگیرید.

پیشنهاد مطالعه: برای آشنایی با نکات حقوقی بیشتر مطلب اصول محکم‌کاری‌های یک معامله را مطالعه کنید.

نکات طلایی که باید در قرارداد اجاره رعایت کنید

اجاره یکی از رایج‌ترین و مهم‌ترین قراردادها در حوزه معاملات املاک است که بین موجر و مستاجر منعقد می‌شود.

در عقد اجاره قانون‌گذار برای اینکه حق و حقوق هر دو طرف رعایت شود قوانین و مقرراتی را تعیین کرده که در صورت آگاهی موجر و مستاجر از این قوانین از بسیاری اختلافات جلوگیری می‌‎شود. یکی از مواردی که در بخش اجاره ملک مطرح است تمدید اجاره است. زمانی که مهلت قرارداد اجاره تمام می‌شود دو حالت متصور است. مستاجر ملک را تخلیه می‎‌کند یا با موجر به توافق می‎‌رسند مدت بیشتری در مورد اجاره بماند که به آن تمدید اجاره‌نامه می‌گویند. در این نوشتار از مجله دلتا به بررسی تمدید کردن قرارداد اجاره می‌پردازیم.

تمدید قرارداد اجاره 

تمدید اجاره در بنگاه املاک: بهترین و مطمئن‌ترین روش، تمدید کردن قرارداد اجاره در بنگاه معاملات ملکی است. وقتی که تمدید اجاره، در بنگاه انجام شود، برای قرارداد جدید که بین موجر و مستاجر دوباره منعقد می‌شود می‌توان کد رهگیری املاک دریافت کرد. تمدید اجاره در بنگاه به شیوه‌های زیر انجام می‌شود:

• تمدید اجاره در سامانه سراسری املاک کشور و دریافت کد رهگیری
• پشت‌نویسی اجاره‌نامه
• تنظیم اجاره‌نامه جدید یا متمم قرارداد اجاره

 تمدید شفاهی اجاره‌نامه: برخلاف تمدید اجاره در بنگاه مشاور املاک می‌توان گفت نامناسب‌ترین روش تمدید، تمدید شفاهی و بیانی بین مالک و مستاجر است؛ زیرا در صورت بروز اختلاف بین طرفین قرارداد، از نظر اثبات توافقاتی که بین خود رد و بدل کرده‌اند دچار مشکل می‎‌شوند.

تمدید اجاره بین طرفین قرارداد: این روش که در اصطلاح تمدید اجاره، به صورت دستی گفته می‎‌شود در مواردی است که مالک و مستاجر به جای مراجعه به بنگاه املاک، تصمیم می‎‌گیرند به شکل دستی و پشت نویسی، قرارداد را تمدید کنند. فقط باید شهود در پشت قولنامه ملک را امضا کنند و پشت‌نویسی به طور دقیق و صحیح انجام شود.

نکات قانونی تمدید اجاره ‌نامه ملک

• برای تمدید قرارداد، باید شروط یا تغییراتی در آن صورت گیرد و کلیه شرایط و تغییرات جدید به طور دقیق و با جزییات در اجاره‌نامه جدید درج شود.
• در زمان تمدید اجاره، افرادی به عنوان شاهد حضور داشته باشند قرارداد اجاره را امضا کنند. این اقدام به این دلیل است که اگر اختلاف و دعوایی بین موجر و مستاجر رخ داد، شهود در مراجع قانونی حاضر شوند و شهادت بدهند.
• افراد برای تنظیم قرارداد اجاره جدید یا تمدید آن از متن‎‌های آماده در اینترنت استفاده نکنند و این کار را به مشاور املاک متخصص محول کنند تا با توجه به شرایط واقعی هر دو طرف قرارداد، یک قرارداد اجاره‌ای صحیح تنظیم کنند.
• دریافت کد رهگیری برای کلیه معاملات ملکی چه خرید و فروش و چه اجاره ملک، مطابق قانون اجباری است. این امر در زمان تمدید اجاره‌نامه باید رعایت شود.
• بنگاه صرفا باید هزینه کمیسیون تمدید را دریافت کند و حق دریافت مبالغ بیشتری برای دریافت کد رهگیری و … را ندارد.
• هزینه‌های تمدید اجاره‌نامه توسط اتحادیه املاک به بنگاه‌های ملکی ابلاغ می‌شود. بهتر است که موجر و مستاجر از مبلغی که اتحادیه برای بنگاه‌های معاملات ملکی تعیین می‌کند آگاه باشند.
• قراردادهای ملکی باید فقط در بنگاه‌های دارای جواز کسب از اتحادیه املاک تنظیم و تمدید شوند تا از مشکلات بعدی پیشگیری شود. این مجوز باید در محدوده دید همه افراد باشد.

پیشنهاد مطالعه : برای آشنایی بیشتر با نکات حقوقی در این زمینه، با رعایت این موارد، قرارداد اجاره را ختم به خیر کنید مطالعه کنید.

با رعایت این موارد، قرارداد اجاره را ختم به خیر کنید

قرارداد اجاره همیشه به خوبی و خوشی به پایان نمی‌رسد و گاهی پایان اجاره با شروع اختلافات موجر و مستاجر همراه است.

اجاره، قراردادی است که طبق آن یک نفر (موجر) مال منقول یا غیر منقول خود را به فرد دیگری (مستأجر) برای مدت معین و در ازای دریافت اجاره بها (کرایه) واگذار می‌کند. در این نوشتار از مجله دلتا به موضوع نکات مهم در پایان قرارداد اجاره می‌پردازیم.

خودداری موجر از پس دادن رهن

اگر بعد از پایان مدت اجاره موجر مبلغی را که در عرف به رهن معروف است، به مستاجر برنگرداند، مستاجر چه راهکاری در پیش دارد؟

این رهن تضمینی است از سوی مستاجر به موجر برای ملک اجاره داده شده.

این مبلغ به عنوان قرض‌الحسنه توسط مستاجر به مالک داده می‌شود. مطابق قانون هر زمانی‌که مستاجر ‌ آن را درخواست ‌کند، حق دریافت مبلغ داده‌ شده را دارد.

اگر زمان قرارداد به اتمام برسد، مستاجر می‌تواند درخواست پس گرفتن وجه داده شده به عنوان رهن را داشته باشد.

در غیر این‌صورت قرارداد به‌طور توافقی بین موجر و مستاجر تمدید می‌شود.

فسخ قرارداد اجاره

در صورتی‌که مستاجر در مدت اجاره و قبل از پایان آن درخواست فسخ قرارداد اجاره کند، آیا موجر مکلف است تن به فسخ قرارداد دهد؟

قرارداد اجاره عقد لازم است و عقد لازم را نمی‌توان به آسانی فسخ کرد.

به این ترتیب نه موجر می‌تواند اقدام به فسخ قرارداد کند و نه مستاجر؛ اما مطابق قانون می‌تواند حق فسخی پیش‌بینی شود.

همچنین ممکن است شرط خاصی بین مالک و مستاجر پیش‌بینی شود که در صورت عمل نکردن به آن شرط از سوی مالک تا فلان تاریخ مستاجر حق فسخ قرارداد را داشته باشد.

اگر شک داشته باشند که حق فسخی وجود دارد یا نه، فرض بر این است که حق فسخی وجود ندارد.

جبران خسارت‌های وارده به ملک از محل رهن

آیا موجر می‌تواند خسارت‌های وارده به ملک را از رهن مستاجر کسر کند و بقیه را به وی بپردازد؟

طبق ماده ۴ قانون روابط موجر و مستاجر سال ۷۶ به موجر اختیار داده می‌شود که دادخواستی دایر به مطالبه‌ خسارت یا هزینه‌های پرداخت شده توسط موجر که به عهده مستاجر بوده است، به دادگاه بدهد.

اگر موجر گواهی مبنی بر اینکه دادخواستی به دادگاه داده است، بگیرد، به میزان مبلغی که موجر ادعا کرده، اجرای احکام به هنگام تخلیه ملک، مبلغی را که مستاجر به عنوان رهن در گرو او قرار داده است نگه می‌دارد تا به آن رسیدگی شود.

در صورتی که پول رهن مستاجر آماده باشد و ملک نیز توسط مستاجر تخلیه شده باشد، اگر خسارتی از جانب مستاجر به ملک مذکور وارد شود، موجر می‌تواند به میزان خسارت وارد شده به ملک خود از پولی که به عنوان رهن از مستاجر گرفته است و در واقع ضمانتی از سوی مستاجر است، کسر کند و باقی مبلغ را به مستاجر بپردازد.

پیشنهاد مطالعه : برای آشنایی بیشتر با نکات حقوقی در این زمینه، درخواست طلاق از طرف مرد چه شرایطی دارد؟ مطالعه کنید.

خسارت تاخیر بازگرداندن ودیعه مستاجر

طبق قانون روابط موجر و مستاجر، تشخیص میزان خسارتی که از طریق موجر به مستاجر به دلیل تاخیر در بازگرداندن مبلغ رهن وارد شده، طبق شاخص بانک مرکزی است، نه از طریق تشخیص کارشناس.

یکی از قراردادهای رایج و متداولی که بین افراد وجود دارد، عقد رهن و اجاره است. با انعقاد قرارداد اجاره، مبلغی از طرف مستاجر به موجر پرداخت می‌شود. مبلغ گرو گذاشته شده رهن یا ودیعه نامیده می‌شود که مستاجر به عنوان قرض الحسنه و تضمین اجاره ملک به مالک می‌دهد و زمانی که مستاجر ملک را تخلیه می‎کند، مالک موظف است مبلغ ودیعه را به مستاجر بازگرداند. اما گاهی پیش می‌آید که موجر بنا به دلایلی، در بازگرداندن مبلغ رهن به مستاجر تاخیر می‌کند و مستاجر با مشکلاتی مواجه می‌شود. به همین دلیل در مجله دلتا به بررسی خسارت تاخیر در بازگرداندن مبلغ رهن پرداخته شده است.

الزام موجر به پرداخت ودیعه

در مورد تخلیه املاک مشکلاتی  وجود دارد که متاسفانه در برخی موارد سبب تضییع حقوق مستاجر می شود که به دلیل عدم توجه به مواردی هنگام تنظیم و امضای قرار داد اجاره و تعیین نکردن ضمانت اجرایی قوی برای قرارداد روی می دهد. زمانی که قرارداد اجاره تنظیم می شود مدت و مبلغ دیعه و اجاره بها مشخص است و در پایان مدت اجاره موجر حق دارد درخواست تخلیه را از مراجع قضایی پیگیری کند.

اگر مستاجر پس از پایان و انقضای مدت اجاره ملک را تخلیه کند اما موجر ودیعه وی را بازنگرداند موضوعی است که قانونگذار به صورت جدی به آن نپرداخته است.در این خصوص راهکار اول این است که مستاجر در آن ملک به تصرف خود ادامه می دهد و ملک را تخلیه نمی کند و منتظر می ماند تا موجر ودیعه را پرداخت کند.

راهکار دوم هر چند آزاردهنده است اما با قانون تطابق بیشتری دارد.مستاجر باید به مرجع قضایی و شورای حل اختلاف مراجعه و اعلام کند که آماده است ملک را تخلیه کند و از دادگاه درخواست می کند تا به جای موجر ملک را تحویل گیرد و آن را پلمپ کند.

موجر که پس از این حکم به ملک مراجعه می کند حق فک پلمپ ندارد و اگر به این کار دست بزند مرتکب جرم شده است.در این حالت موجر موظف است ودیعه را بازگرداند و سپس مستاجر می تواند به همان شعبه حل اختلاف مراجعه و ودیعه را دریافت کند.

خسارت تاخیر استرداد ودیعه  به نرخ روز محاسبه می شود؟

از تاریخی که مستاجر ودیعه را مطالبه می کند ، حق دارد خسارت تاخیر تادیه به میزان نرخ تورم اعلام شده از سوی بانک مرکزی را درخواست کند. بنابراین در زمان انعقاد اجاره نامه مستاجر باید به این موضوع دقت کند و ضمانت اجرایی برای خود قائل شود تا اگر در پایان مهلت اجاره ، به رغم درخواست دریافت ودیعه ، موجر از استرداد وجه خودداری کرد ،مستاجر بتواند نسبت به استیفای منعفت آن ملک اقدام کند .

از سوی دیگر مستاجر حق دارد به ازای هر روز از تاخیر استرداد میلغ ودیعه ، با یک مبلغ توافقی از موجر حق التزام  دریافت کند.

اگر مستاجر ملک را تخلیه نکند، چه اتفاقی می افتد ؟

مستاجری که در پی استیفای منفعت است و بدون اجازه موجر از ملک استفاده می کند در این حالت اجرت المثل به موجر تعلق می گیرد.به این معنا که از تاریخ انقضای قرارداد اجاره  موجرمی تواند درخواست اجرت المثل کند.در برخی موارد اجرت المثل به قیمت روز محاسبه می شود و به مستاجر ضرر زیادی وارد می شود.

مطالب بشتر در مجله حقوقی دلتا....

مطلب پیشنهادی : برای آشنایی بیشتر با قوانین و مقررات قرارداد اجاره “اجاره نامه و موارد حائز اهمیت حقوقی” را مطالعه کنید.