مطالبه نفقه و مهریه از ارث شوهر فوت شده

​

زمانی که مردی فوت می‌کند ارث وی بین وراث متوفی تقسیم می‌شود.

​

اگر متوفی دارای فرزند باشد ارثی که به همسر متوفی می‌رسد یک هشتم است و اگر متوفی فرزندی نداشته باشد ارث زن از شوهرش یک چهارم است؛ اما قبل از این که ارث متوفی تقسیم شود و گواهی انحصار وراثت سهم وراث و تعداد آن‌ها را تعیین کند ابتدا کلیه دیون اعم از قرض، وام، بدهی‌های وی از دارایی او کسر می‌شود. سوالی که در اینجا پرسیده می‌شود این است که آیا زن متوفی می‌تواند نسبت به مطالبه نفقه و مهریه از ارث شوهر فوت شده اقدام کند؟ در این نوشتار از مجله دلتا به بررسی مطالبه نفقه و مهریه از ارث شوهر فوت شده می‌پردازیم.

پرداخت مهریه از ترکه متوفی

پرداخت مهریه از ترکه متوفی به این صورت است که زوجه می‌تواند مهریه خود را درصورتی که نبخشیده باشد و یا دریافت نکرده باشد از ترکه متوفی دریافت کند بنابراین مطالبه مهریه از ارث شوهر فوت شده امکان پذیر است.  برای این منظور زن بعد از فوت همسرش می‌تواند برای مطالبه مهریه از ارث دادخواستی در دفاتر خدمات قضایی مبنی برمطالبه مهریه تقدیم و اقامه دعوا کند. میزان مهریه زوجه با نرخ روز محاسبه و پرداخت می‌شود. نرخ روز طبق شاخص بانک مرکزی محاسبه و تعیین می‌شود. برای مثال: زمانی که فردی در سال ۹۶ فوت می‌‎کند اگر مهریه همسر او در سال ۱۳۵۰، ۲۰ هزار تومان باشد ابتدا ارزش ۲۰ هزار تومان آن زمان را با نرخ مصوب بانک مرکزی با همان نسبت به زمان حال تعیین و به قیمت سال ۹۶ پرداخت می‌شود. نکته قابل توجه این است که اگر زنی بمیرد و همسرش زنده باشد فرزندان می توانند مهریه مادر متوفی خود را با دادخواست مطالبه طلب (مهریه زن) مطالبه کنند.  لازم به ذکر است که مطالبه مهریه از ارث زوجه کم نمی‌کند.

​

مطالبه نفقه از ترکه همسر فوت شده

زوجه برای مطالبه نفقه از ترکه شوهر فوت شده در صورتی که ثابت شود مرد در زمان حیاتش نفقه را پرداخت نکرده است، نفقه قابل وصول است؛ ولی اگر زوجه در زمان حیات متوفی با وی زندگی می‌کرده و غذا، پوشاک و مسکن برای وی فراهم بوده نفقه قابل وصول نیست.

پیشنهاد مطالعه: برای آشنایی با نکات حقوقی بیشتر با ازدواج مجدد زن مهریه قطع می‌شود؟ را مطالعه کنید.

همچنین بخوانید:

توقیف حقوق کارمند برای مهریه

ارث زن در ازدواج موقت

پرداخت مهریه در ایام کرونا چه شرایطی دارد؟

با فوت زن مهریه ساقط مى‌شود؟

حقوق زن در طلاق توافقی به چه صورت است؟

 

با مجله حقوقی دلتا همراه باشید

​

امکان گرفتن نفقه فرزند از پدربزرگ وجود دارد؟

​

بنا به ماده 1199 قانون مدنی نفقه اولاد بر عهده پدر است، پس از فوت پدر یا عدم قدرت او به انفاق، به عهده اجداد پدری است.

​

بر اساس مقررات قانونی، پرداخت نفقه به فرزند در درجه اول به عهده پدر است، ولی گاهی پدر از تمکن مالی برای پرداخت نفقه به فرزندان خود برخودار نبوده و یا اینکه در قید حیات نیست؛ که در چنین شرایطی پرداخت نفقه فرزند به عهده جد پدری یا پدر بزرگ قرار می‌گیرد. البته گرفتن نفقه از جد پدری منوط به آن است که فرزند قادر به تامین نفقه خود نبوده و پدر بزرگ نیز توانایی مالی برای پرداخت نفقه را داشته باشد. در این نوشتار از مجله دلتا به بررسی گرفتن نفقه فرزند از پدربزرگ می‌پردازیم.

گرفتن نفقه فرزند از پدربزرگ

در صورت عدم تمکن مالی پدر و یا فوت شدن وی، پرداخت نفقه فرزند، به عهده پدر بزرگ کودک قرار می‌گیرد که منظور از پدر بزرگ، جد پدری یا پدرِ پدر است؛ بنابراین در صورت اینکه پدر فوت کرده باشد و یا از توانایی مالی برای پرداخت نفقه فرزندان خود (به دلیل معلولیت ، بیماری یا …. ) برخوردار نباشد، در این صورت پدر بزرگ یا جد پدری باید نفقه نوه خود را بپردازد. البته گاهی جد پدری از پرداخت نفقه خودداری می کند که در این صورت می‌توان به دادگاه مراجعه کرد ومطالبه نفقه فرزند از پدر بزرگ را خواستار شد، با این توضیح که معمولا دعوای مطالبه نفقه از پدر بزرگ یا گرفتن نفقه از پدر بزرگ توسط مادر در دادگاه مطرح می‌شود و دادگاه در صورت احراز شرایط قانونی، حکم به پرداخت نفقه توسط جد پدری صادر خواهد کرد. لازم به ذکر است که دادگاه صلاحیت دار برای رسیدگی به دعوای مطالبه نفقه از پدر بزرگ، دادگاه خانواده است و شخص ذی نفع (معمولا مادر کودک) باید به این دادگاه مراجعه کرده و ضمن تقدیم دادخواست مطالبه نفقه از جد پدری، تقاضای دریافت نفقه از پدر بزرگ را مطرح کند.

​

شرایط مطالبه نفقه از جد پدری

اولین شرط پرداخت نفقه توسط جد پدری آن است که پدر بزرگ تمکن مالی برای پرداخت نفقه به نوه‌های خود را داشته باشد؛ بنابراین اگر پدر بزرگ دارا نبوده و تمکن مالی برای پرداخت نفقه را نداشته باشد، تکلیفی از این بابت نخواهد داشت و پرداخت نفقه به عهده مادر قرار می‌گیرد. دومین شرط گرفتن نفقه از پدر بزرگ نیز آن است که فرزند مستحق نفقه باشد؛ یعنی اینکه توانایی مالی لازم برای تامین مخارج خود را نداشته و نتواند با اشتغال به کاری امرار معاش کند. سومین شرط مطالبه نفقه از جد پدری آن است که نفقه گذشته فرزند از پدربزرگ قابل مطالبه نیست و صرفا نفقه ایام آینده فرزند را می‌توان از پدر بزرگ مطالبه کرد. پدر بزرگ یا جد پدری مکلف به تادیه نفقه نوه‌های خود است و در صورت عدم پرداخت نفقه، می‌توان به جرم ترک انفاق از او شکایت کرد.

برای آشنایی با نکات حقوقی بیشتر موانع اجرای حق حضانت را مطالعه کنید.

همچنین بخوانید:

در چه صورت به خویشاوندان نفقه تعلق می‌گیرد؟

اثبات خیانت از طریق چت در چه صورتی امکان‌پذیر است؟

توقیف اموال چگونه انجام می‌شود؟

نفقه از چه زمانی به زن تعلق می‌گیرد؟

در چه صورت بعد از طلاق به زن نفقه تعلق می‌گیرد؟

 

با مجله حقوقی دلتا همراه باشید

​

پرداخت نکردن نفقه چه مجازاتی در پی دارد؟

​

بنا به ماده ۱۱۰۷ قانون مدنی نفقه شامل کلیه نیازهای متعارف و متناسب با وضعیت زن اعم از مسکن ، پوشاک ، غذا، لوازم منزل و هزینه‌های درمانی و بهداشتی و خادم در صورت عادت یا احتیاج به واسطه نقصان یا بیماری.

​

یکی از حقوق زن پس از ازدواج دریافت نفقه از سوی مرد می باشد. در صورتی که مرد از پرداخت نفقه سر باز زند ترک انفاق صورت گرفته است. در این نوشتار از مجله دلتا به بررسی پرداخت نکردن نفقه و مجازات آن می‌پردازیم.

پرداخت نکردن نفقه 

یکی از دعاوی رایج در حوزه خانواده دعوی مربوط به عدم پرداخت نفقه یا ترک انفاق از جانب زوج به زوجه است. نفقه یکی از حقوق قانونی زن پس از ازدواج به شمار می رود و مرد موظف به تامین و پرداخت آن است. در صورتی که مرد از پرداخت آن به زن خودداری کند ترک انفاق صورت گرفته است.

روند شکایت کیفری ترک انفاق چیست؟

طبق ماده ۶۴۲ بخش تعزیرات قانون مجازات اسلامی: هر مردی با برخورداری از استطاعت مالی نفقه زن خود را در صورت تمکین ندهد یا از تأدیه نفقه سایر اشخاص واجب النفقه امتناع کند، دادگاه او را از سه ماه و یک روز تا پنج ماه حبس محکوم می‌کند. بنابراین، طبق آنچه قانون مطرح کرده است در صورتی که زن استحقاق دریافت نفقه را داشته باشد و مرد از پرداخت آن خودداری نماید می تواند در دادگاه طرح شکایت ترک انفاق کند. در شکایت ترک انفاق نیز مانند هر نوع شکایت دیگری زن به عنوان شاکی باید وقوع جرم پرداخت نکردن نفقه را اثبات کند. راه‌های اثبات شکایت ترک انفاق هم مانند شکایت‌های دیگر شیوه‌ای کاملا مشخص دارد، مثلا در مواردی که زن مدعی است همسرش او را از خانه بیرون کرده یا مدتی است به او نفقه نداده، این مساله در صورتی برای دادگاه اثبات می‌شود که یا همسر زن در محضر دادگاه به این مساله اقرار کند و این اتهام را بپذیرد یا این که شهود معرفی شده از سوی زن به دادگاه این موضوع را تایید کنند. ترک انفاق از جرایمی کیفری به شمار می‌آید که قابلیت استمرار و تکرار دارد و به همین دلیل زوجه این حق را دارد که در هر زمانی نسبت به طرح دعوی به علت عدم پرداخت نفقه از سمت همسر اقدام کند. به عبارت دیگر، این جرم به دفعات قابل شکایت کیفری است.

​

مجازات پرداخت نکردن نفقه

در صورتی که مرد از پرداخت مخارج متعارف خویشان خود، امتناع ورزد جرم ترک انفاق تحقق پیدا می‌کند. بنابراین، ارتکاب به این جرم مجازاتی را نیز به دنبال دارد. با این حال، برای تحقق این جرم، باید شرایطی به وجود آید؛ در صورت وجود این شرایط، کسی که از پرداخت نفقه اشخاص واجب‌النفقه خودداریی کند به حبس تعزیری بیش از شش ماه تا دو سال حبس محکوم خواهد شد.

برای آشنایی با نکات حقوقی بیشتر به چه زنانی نفقه تعلق نمی‌گیرد؟ را مطالعه کنید.

همچنین بخوانید:

حق حبس مهریه و شرایط آن

به چه زنانی نفقه تعلق نمی‌گیرد؟

الزامی به پرداخت نفقه در عقد موقت وجود دارد؟

در چه صورت به خویشاوندان نفقه تعلق می‌گیرد؟

تمکین در دوران عقد به چه صورت است؟

 

با مجله حقوقی دلتا همراه باشید 

​

در صورت پرداخت نکردن نفقه زن حق طلاق دارد؟

​

قانونگذار دو نوع ضمانت‌اجرای حقوقی و ضمانت‌اجرای کیفری برای عدم پرداخت نفقه مقرر کرده است.

​

به محض اینکه زن و مردی اقدام به عقد نکاح با هم کردند، قانونگذار آثاری را بر این رابطه زوجیت بار می‌کند؛ یعنی آنکه زن و شوهر هر کدام از حقوقی برخوردار می‌شوند. یکی از این حقوق، حق نفقه‌ای است که به زن تعلق می‌گیرد. الزام مرد به پرداخت نفقه زن به اندازه‌ای مهم و ضروری است که قانونگذار در صورت انجام آن ضمانت اجرای حقوقی و کیفری پیش‌بینی کرده است، اما در برخی از شرایط زن می‌تواند به علت عدم پرداخت نفقه از شوهر تقاضا طلاق هم بکند. در این نوشتار از مجله دلتا به بررسی طلاق به علت پرداخت نکردن نفقه می‌پردازیم.

نفقه زن

بر اساس ماده ۱۱۰۶ قانون مدنی، در عقد دائم نفقه زن بر عهده شوهر است؛ بنابراین  قانون مدنی وظیفه پرداخت نفقه زن را بر عهده شوهر قرار داده است؛ در واقع، در عقد دائم مرد مکلف به تامین معاش همسر خود است. انجام این تکلیف از دید قانونگذار به اندازه‌ای مهم هست که برای عدم انجام آن ضمانت‌اجراهایی را هم تعیین کرده است. بر اساس ماده ۱۱۰۷ قانون مدنی نیز نفقه زن شامل تمام نیازهای متعارف و متناسب با وضعیت زن از قبیل مسکن، البسه، نان، اثاث منزل و هزینه‌های درمانی، بهداشتی و خادم است. زن در صورتی حق دریافت نفقه از جانب شوهر خود را دارد که از همسر خود تمکین کرده باشد؛ بنابراین، حق زن بابت نفقه با عدم تمکین از سوی زن از بین خواهد رفت.

​

طلاق به علت پرداخت نکردن نفقه

در قانون مدنی، ماده ۱۱۲۹ در خصوص استنکاف شوهر یا عجز از پرداخت نفقه تدوین شده است. بر اساس این ماده در صورت استنکاف شوهر از دادن نفقه و عدم امکان اجرا حکم محکمه و الزام او به دادن نفقه، زن می‌تواند برای طلاق به دادگاه رجوع کند و دادگاه شوهر را اجبار به طلاق می‌کند. بر این اساس، طلاق به علت عدم پرداخت نفقه زن پیش‌بینی شده است؛ بنابراین در صورتی که مرد نفقه همسر خود را ندهد و زن با مراجعه به دادگاه حکم انفاق به سود خود را بگیرد و با وجود صدور اجراییه علیه شوهر، مرد نتواند نفقه دهد یا از پرداخت آن خودداری کند، زن می‌تواند به لحاظ عدم پرداخت نفقه، تقاضا طلاق کند. در این حالت، قاضی به جای شوهر اقدام به طلاق و امضا سند طلاق خواهد کرد. براساس قانون حمایت از خانواده ۹۱ مراکز مشاوره خانواده در سراسر کشور ایجاد شده و متقاضیان طلاق باید قبل از هر اقدامی ابتدا مشخصات خود را در سامانه تصمیم طلاق ثبت کرده و اقدام به اخذ نوبت مشاوره کنند. در واقع قاضی بعد از اتمام جلسات مشاوره اقدام به رسیدگی به پرونده و صدور رای می‌کند.

برای آشنایی با نکات حقوقی بیشتر به چه زنانی نفقه تعلق نمی‌گیرد؟ را مطالعه کنید.

همچنین بخوانید:

در چه صورت بعد از طلاق به زن نفقه تعلق می‌گیرد؟

طلاق از طرف مرد به چه صورت است؟

پیگیری دادخواست طلاق در سامانه ثنا

الزامی به پرداخت نفقه در عقد موقت وجود دارد؟

نفقه از چه زمانی به زن تعلق می‌گیرد؟

 

با مجله حقوقی دلتا همراه باشید

​

نفقه از چه زمانی به زن تعلق می‌گیرد؟

از جمله تکالیف متقابل زن و مرد در زندگی مشترک ناظر به تمکین و پرداخت نفقه است.

بر اساس قانون، مرد وظیفه دارد که به همسر خود نفقه بپردازد، عدم پرداخت نفقه به زن سبب اعمال ضمانت اجرای عدم پرداخت نفقه خواهد شد. اما سوالی که ممکن است مطرح شود آن است که مرد از چه زمانی باید به همسر خود نفقه دهد؟ بر اساس قانون مدنی، همین که عقد ازدواج به طور صحیح واقع شد، حقوق و تکالیف زوجین قابل اجرا است؛ با این حال در مواردی ممکن است که حق دریافت نفقه توسط زن از بین برود. در این نوشتار از مجله دلتا به بررسی زمان تعلق نفقه به زن می‌پردازیم.

نفقه زن چیست؟

قانون مدنی، تکلیف پرداخت نفقه زن را بر عهده شوهر قرار داده است. بر اساس ماده ۱۱۰۶ قانون مدنی، در عقد دائم نفقه زن بر عهده شوهر است. اما در پاسخ به این سوال که نفقه زن شامل چه چیزهایی می‌شود ، قانون‌گذار در ماده ۱۱۰۷ تعیین تکلیف کرده و مصادیقی از نفقه زن را مطرح کرده است. بر اساس این ماده، نفقه زوجه شامل تمام نیازهای متعارف و متناسب با وضعیت زن از قبیل مسکن، البسه، نان، اثاث منزل و هزینه‌های درمانی و بهداشتی دانسته شده است. نفقه زن منحصر به این مصادیق نیست، بلکه کلیه نیازهای متعارف او را می‌توان جزء موارد پرداخت نفقه به زن محسوب کرد.

زمان تعلق نفقه به زن

بنا به ماده ۱۱۰۲ قانون مدنی، همین که عقد نکاح به طور صحت واقع شد، رابطه زوجیت بین طرفین موجود و حقوق و تکالیف زوجین در مقابل همدیگر برقرار می شود. بنابراین ، می‌توان گفت که به محض اینکه عقد نکاح بسته شد، زن استحقاق دریافت نفقه را دارد و به وی نفقه تعلق می‌گیرد. البته، لازم به ذکر است که بر اساس قانون مدنی، از جمله شرایط پرداخت نفقه به زن، تمکین از سوی زن است و در صورتی‌که زن بدون دلیل موجه از تمکین خودداری کند، مرد الزامی به پرداخت نفقه به وی نخواهد داشت. بنابراین، در صورتی به زن نفقه تعلق می‌گیرد که از شوهر خود تمکین کند. اگر هم هنوز به خانه مشترک نرفته‌اند، زن بایستی آمادگی خود برای شروع زندگی مشترک را به همسرش اعلام کرده باشد. در غیر این صورت، به دلیل اینکه تمکین صورت نگرفته است، زن حق نفقه ندارد. اگر زن در دوران عقد تمایل به استفاده از حق حبس در نکاح داشته باشد هم کماکان حق نفقه خواهد داشت. به بیان دیگر، بر اساس قانون مدنی، زن تا زمانی که مهریه‌اش را به صورت کامل دریافت نکرده باشد، می‌تواند از تمکین در مقابل شوهر خودداری کند و این امتناع، سبب از بین رفتن حق نفقه زن نخواهد شد.

برای آشنایی با نکات حقوقی بیشتر به چه زنانی نفقه تعلق نمی‌گیرد؟ را مطالعه کنید.

همچنین بخوانید:

حق حبس مهریه و شرایط آن

به چه زنانی نفقه تعلق نمی‌گیرد؟

قسط بندی مهریه به چه صورت انجام می‌شود؟

تعلق مهریه با تمکین ارتباط دارد؟

در چه مواردی مهریه به زن تعلق نمی‌گیرد؟

 

 

با مجله حقوقی دلتا همراه باشید

مطالبه نفقه فرزند از پدر شوهر

پرداخت نفقه فرزند وظیفه پدر است و پس از فوت یا در صورت عدم توانایی مالی وی، نفقه تحت شرایط خاصی بر عهده پدربزرگ پدری خواهد بود.

نفقه فرزند در درجه اول به عهده پدر است، ولی گاهی پدر از نظر مالی در شرایطی نیست که بتواند به فرزندان خود نفقه بپردازد و یا اینکه در قید حیات نیست. در این گونه موارد پرداخت نفقه تحت ضوابط خاصی به عهده جد پدری قرار می‌گیرد. در این مقاله به بررسی شرایط و چگونگی مطالبه نفقه از پدر بزرگ پرداخته شده است. در ادامه با  مجله حقوقی مجله دلتا همراه باشید.

نفقه فرزند

طبق قانون مدنی، پرداخت نفقه وظیفه پدر است. پس از فوت یا به دلیل عدم توانایی مالی وی، نفقه به عهده اجداد پدری است. در صورت ‌نبودن پدر و اجداد پدری و یا عدم قدرت مالی آن‌ها، نفقه بر عهده مادر است. ‌هر گاه مادر هم در قید حیات نباشد و یا قادر به انفاق نباشد، این امر به عهده اجداد مادری و اجداد پدری است.

شرایط گرفتن نفقه از پدر شوهر

در قسمت قبل توضیح داده شد که در صورت فوت پدر یا در صورت عدم تمکن مالی وی برای پرداخت نفقه به فرزندان، انجام این تکلیف به عهده پدر بزرگ پدری قرار می‌گیرد. اما پرداخت نفقه به نوه که در قانون مدنی به آن نفقه اقارب می‌گویند، فقط در صورت وجود شرایط قانونی امکانپذیر است. این شرایط در زیر ذکر داده شده است.
۱. پدر بزرگ تمکن مالی برای پرداخت نفقه به نوه‌های خود را داشته باشد. بنابراین اگر پدر بزرگ توان مالی برای پرداخت نفقه را نداشته باشد، تکلیفی از این بابت نخواهد داشت و پرداخت نفقه به عهده مادر قرار می‌گیرد.
۲. فرزند استحقاق دریافت نفقه را داشته باشد. یعنی اینکه وی توانایی مالی لازم برای تامین مخارج خود را نداشته و نتواند با اشتغال به کاری امرار معاش کند.
٣.فقط نفقه آینده فرزند را می‌توان از پدر بزرگ دریافت کرد و نفقه مربوط به گذشته قابل مطالبه نیست.
لازم به ذکر است که در صورت وجود شرایط قانونی مذکور ، پدر بزرگ یا جد پدری مکلف به پرداخت نفقه است و در صورت عدم پرداخت نفقه، می‌توان به جرم ترک انفاق از او شکایت کرد.

دادخواست نفقه فرزند از طرف مادر

گاهی پدربزرگ با داشتن تمکن مالی، از پرداخت نفقه خودداری می‌کند که در این صورت می‌توان به دادگاه مراجعه و مطالبه نفقه از پدر بزرگ را خواستار شد. در این شرایط شخص ذینفع که اغلب مادر فرزند است باید به دادگاه خانواده مراجعه و دادخواست نفقه فرزند از جد پدری را به دادگاه تقدیم ‌کند. در صورتیکه دادگاه تقاضای مطالبه نفقه فرزند از پدر بزرگ را با توجه به شرایط و مدارک قانونی تشخیص دهد، حکم به پرداخت نفقه توسط جد پدری صادر خواهد کرد. لازم به ذکر است که دادگاه خانواده صلاحیت رسیدگی به دعوای مطالبه نفقه فرزند از پدربزرگ را دارد و شخص ذی‌نفع که معمولاً مادر کودک است باید به این دادگاه مراجعه کند.

مطلب پیشنهادی : برای آشنایی بیشتر با قوانین پرداخت نفقه فرزند مطلب “نفقه فرزندان و اصولی که برای پرداخت آن باید بدانیم” را مطالعه کنید.